Anayasa Mahkemesi, manevi tazminat davalarında davacıları zor durumda bırakan ve hak arama hürriyetini kısıtlayan önemli bir düzenlemeyi iptal etti. 14 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan karar, hukuk dünyasında yeni bir dönemi başlatıyor.
Kararın Özeti
Anayasa Mahkemesi, 25/12/2024 tarihli ve E.2024/29, K.2024/226 sayılı kararıyla; Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 326. maddesinin 2. fıkrasının "manevi tazminat davaları" yönünden Anayasa'ya aykırı olduğuna hükmetti[cite: 6, 7, 8, 12].
Eski Uygulama Nasıldı?
İptal edilen düzenlemeye göre; manevi tazminat davası açan bir vatandaş, örneğin 100.000 TL tazminat talep edip mahkemece 20.000 TL haklı bulunduğunda, reddedilen 80.000 TL'lik kısım için karşı tarafa yargılama gideri ve vekalet ücreti ödemek zorunda kalıyordu[cite: 15, 17, 18]. Bu durum, manevi zararın tam olarak ölçülememesi nedeniyle vatandaşların dava açmaktan çekinmesine veya hak kaybına uğramasına neden oluyordu.
Anayasa Mahkemesi Ne Dedi?
Yüksek Mahkeme, iptal gerekçesinde şu çarpıcı tespitlere yer verdi:
- Manevi tazminatın miktarını matematiksel olarak hesaplamak mümkün değildir, bu miktar hakimin takdirindedir[cite: 89, 90].
- Davacının, hakimin ne kadar tazminata hükmedeceğini önceden bilmesi ve talebini buna göre belirlemesi beklenemez[cite: 91, 92].
- Talebini düşük tutarsa hak kaybı yaşayan, yüksek tutarsa yargılama gideri cezasıyla karşılaşan davacının "Mahkemeye Erişim Hakkı" kısıtlanmaktadır[cite: 99, 103].
Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?
Anayasa Mahkemesi, oluşacak yasal boşluğun kamu yararını ihlal etmemesi adına, iptal hükmünün Resmi Gazete'de yayımlanmasından (14 Mart 2025) itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir[cite: 1, 110, 113].
Bu karar, özellikle kişilik hakları saldırıya uğrayan, iş kazası geçiren veya boşanma sürecinde manevi yıpranma yaşayan müvekkillerimiz için hak arama yolunda çok önemli bir güvencedir.
Detaylı bilgi ve hukuki destek için A&D Hukuk ve Danışmanlık Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.